30.03.00 Cultuurgoederen
9 Onregelmatigheden en bijstand
9.1 Onregelmatigheden
Het is mogelijk dat u bij een controle vermoedt dat de cultuurgoederen mogelijk op een onrechtmatige wijze zijn in- of uitgevoerd. Aanwijzingen hiervoor kunnen bijvoorbeeld zijn:
-
de wijze van transport
-
de goederen worden aangetroffen op een plaats die in eerste aanleg aan het zicht is onttrokken (verborgen)
-
de goederen staan niet aangegeven op de aangifte
-
het aantreffen van eventuele (vervalste) bescheide
n -
er is recente breukschade
-
het ontbreken van een uitvoervergunning uit het derde land (indien vereist)
-
resultaten van interviews met bijvoorbeeld aangever of passagier
Onregelmatigheid = IOE inschakelen
Als u tijdens een controle een (vermoedelijke) onregelmatigheid vaststelt, neemt u via de vraagbaak, contact op met de IOE. De IOE geeft binnen een termijn van 5 werkdagen - via de vraagbaak - instructies aan de Douane voor het verdere optreden en de afhandeling.
Gedurende die periode geeft u de goederen niet vrij (geef geen toestemming tot wegvoering) zolang u nog geen bericht heeft ontvangen van de IOE. Een aanvaarde aangifte houdt status 20!
Registreer een onregelmatigheid in DFB.
Let op!
In het algemeen zal niet snel sprake zijn van een redelijk vermoeden van een onrechtmatige handelswijze; treed daarom met terughoudendheid op.
Naar boven9.1.1 Onregelmatigheden invoer
Bij invoer van cultuurgoederen heeft de Douane een toezichthoudende taak. Bij het vermoeden van een onregelmatigheid wordt via de vraagbaak de IOE ingeschakeld. De IOE kan invoersituaties onderzoeken of de goederen wellicht het derde land van oorsprong op een onrechtmatige wijze hebben verlaten ( Irak, Syrië of UNESCO-verdragstaten) of dat de goederen afkomstig zijn uit bezette gebieden.
Als de IOE aangeeft dat voor een oordeel betreffende de legaliteit van de invoer een externe deskundige moet worden geraadpleegd, komt dat voor rekening van de IOE. De deskundige kan daarvoor een bezoek bij de Douane afleggen. Wanneer de goederen naar de deskundige moeten worden gebracht, gebeurt dat op kosten, op aanwijzingen en onder de verantwoordelijkheid van de IOE.
Als - na consultatie van de IOE - wordt vastgesteld dat sprake is van een (vermoedelijke) onregelmatigheid zijn er de volgende mogelijkheden:
-
het betreft cultuurgoederen vallende onder de Sanctiemaatregelen Irak 2004 II en Syrië
-
het betreft cultuurgoederen uit een UNESCO-verdragsstaat of bezet gebied
-
het betreft cultuurgoederendie niet vallen onder een van de genoemde regelingen maar ten aanzien waarvan strafrechtelijk kan worden opgetreden
Illegale cultuurgoederen uit Irak en Syrië
Vanwege de specifieke wettelijke regeling (sanctiewetgeving) wordt in situaties waar mogelijk sprake is van illegale cultuurgoederen uit Irak of Syrië altijd - via de vraagbaak - contact opgenomen met de IOE.
Beslist de IOE dat sprake is van een onregelmatigheid, dan vindt, via de vraagbaak, overleg plaats met de BFC. Wanneer dat noodzakelijk is zal de BFC, in overleg met de IOE, de overtreding overdragen aan het Openbaar Ministerie. Bij deze overdracht maakt de Douane een proces-verbaal van bevinding en overdracht op.
In beslagname van (cultuur)goederen uit Irak en Syrië
De IOE en de BFC nemen na onderling overleg de beslissing of de goederen door de Douane in beslag worden genomen. Bij beslaglegging door de Douane wordt, vanwege het veelal unieke karakter van de goederen en/of de hoge culturele waarde, de vraagbaak cultuurgoederen ingeschakeld. De IOE kan nadere aanwijzingen geven over de wijze waarop de goederen worden vervoerd dan wel opgeslagen.
Werkzaamheden bij invoer illegale cultuurgoederen uit Irak
-
Consulteer via de vraagbaak altijd de IOE. Verstrek via de vraagbaak aan de IOE de benodigde informatie en digitale foto’s van de goederen.
-
Geef de goederen niet vrij (geef geen toestemming tot wegvoering) een aanvaarde aangifte houdt status 20.
-
De IOE moet binnen vijf werkdagen een oordeel geven over de legaliteit van de invoerzending.
-
Als de IOE geen oordeel geeft, geeft u de goederen vrij.
-
Als de IOE schriftelijk aangeeft dat de goederen (vermoedelijk) niet legaal zijn en optreden wenselijk is, bepaalt de IOE daarbij welke vervolgacties moeten worden ondernomen.
-
-
Wanneer door de IOE en de BFC wordt besloten dat de overtreding wordt overgedragen aan het Openbaar Ministerie maakt u (in samenspraak met de vraagbaak en de BFC) een proces-verbaal van bevinding en overdracht op.
-
Als de IOE in overleg met de BFC beslist dat de goederen door de Douane in beslag moeten worden genomen schakelt u daarvoor de vraagbaak in. In samenspraak met de BFC en vraagbaak neemt u de goederen in beslag en maakt hiervan een proces-verbaal van inbeslagname op. De IOE kan nadere aanwijzingen geven over de wijze waarop de goederen worden vervoerd dan wel opgeslagen.
-
Registreer de onregelmatigheid in DFB.
Illegale cultuurgoederen uit een UNESCO-verdragsstaat of bezet gebied
Als u bij een controle op cultuurgoederen een vermoedelijke overtreding constateert, dan wordt de vrijgave van de goederen geschorst of mogen de goederen niet worden weggevoerd zonder toestemming. In een dergelijke situatie schakelt u de vraagbaak cultuurgoederen in en deze vervolgens de IOE.
De Douane, via de vraagbaak cultuurgoederen, informeert meteen de IOE over de schorsing van de vrijgave of het weigeren van toestemming tot wegvoering (op grond van de douanewetgeving). De IOE beoordeelt, eventueel in samenspraak met andere experts, of de goederen die de Douane vasthoudt, cultuurgoederen zijn die voldoen aan het gestelde in de Erfgoedwet.
De Douane geeft de goederen niet vrij totdat de IOE een besluit heeft genomen over de aard van de goederen.
In overleg met de IOE draagt de Douane geconstateerde overtredingen over aan de IOE. Bij deze overdracht maakt de Douane een proces-verbaal van bevinding en overdracht op.
De inbewaringneming van de goederen vindt plaats door (of in opdracht van) de IOE namens de minister van OCW. De IOE geeft nadere aanwijzingen op welke wijze de goederen worden vervoerd dan wel opgeslagen.
Werkzaamheden bij invoer illegale cultuurgoederen uit UNESCO-verdragstaat of bezet gebied:
-
Consulteer via de vraagbaak altijd de IOE. Verstrek via de vraagbaak aan de IOE de benodigde informatie en digitale foto’s van de goederen.
-
Geef de goederen niet vrij (geef geen toestemming tot wegvoering) de aanvaarde aangifte houdt status 20.
-
De IOE geeft binnen vijf werkdagen een oordeel de legaliteit van de invoerzending.
-
Als de IOE geen oordeel geeft , geeft u de goederen vrij.
-
Als de IOE schriftelijk aangeeft dat de goederen (vermoedelijk) niet legaal zijn en optreden wenselijk is, bepaalt de IOE daarbij welke vervolgacties moeten worden ondernomen.
-
-
Registreer de onregelmatigheid in DFB.
Strafrechtelijk optreden géén UNESCO verdragsstaat
Op het gebied van invoer heeft de Douane taken afgesproken op basis van de 3 hierboven genoemde wettelijke regelingen. Het is echter mogelijk dat u bij de invoer vermoedt dat de goederen mogelijk illegaal zijn uitgevoerd of van diefstal afkomstig zijn uit een land dat géén verdragsstaat is in de zin van het UNESCO-verdrag 1970.
Als sprake is van illegaliteit betreft dit het in Nederland verwerven, voorhanden hebben of overdragen van voorwerpen die afkomstig zijn van een misdrijf namelijk de onrechtmatige uitvoer of diefstal van cultuurgoederen in een ander land. Het verwerven, voorhanden hebben of overdragen van uit misdrijf verkregen voorwerpen is naar Nederlands recht een misdrijf (heling) en in Nederland strafbaar (WvSr, artikel 416 en artikel 417bis).
Diefstal in het buitenland gepleegd, kan een grond zijn om voorwerpen in beslag te nemen mits het vermoeden bestaat dat de bezitter zelf de diefstal heeft gepleegd. Het strafbare feit is dan heling of diefstal (WvSr, artikel 310). Als in Nederland cultuurgoederen in beslag worden genomen, gebeurt dit op grond van een redelijk vermoeden van een strafbaar feit volgens Nederlands recht.
Artikel 161 WvSv biedt bij het aantreffen tijdens een douanecontrole op de invoer van vermoedelijk gestolen cultuurgoederen een mogelijkheid om op te treden. In dat geval besluit de BFC of aangifte wordt gedaan.
Als u vermoedt dat u van doen heeft met van diefstal afkomstige en/of illegaal uitgevoerde cultuurgoederen, dan neemt u altijd via de vraagbaak contact op met de IOE. Wanneer de IOE bevestigt dat er (mogelijk) sprake is van onrechtmatige uitvoer of diefstal van cultuurgoederen in land dat geen Verdragsstaat is van het UNESCO-verdrag neemt u contact op met de BFC-er van uw kantoor. De BFC-er beslist in overleg met het Openbaar Ministerie hoe er verder gehandeld gaat worden.
Werkzaamheden strafrechtelijk optreden
-
Consulteer via de vraagbaak altijd de IOE. Verstrek de benodigde informatie en digitale foto’s van de goederen.
-
De IOE geeft binnen vijf werkdagen een oordeel over de legaliteit van de invoerzending.
-
Als de IOE geen oordeel geeft, geeft u de goederen vrij.
-
Als de IOE schriftelijk aangeeft dat de goederen (vermoedelijk) niet legaal zijn en optreden wenselijk is, neem dan contact op met de BFC.
-
De BFC beslist over de aangifte bij het Openbaar Ministerie.
-
Volg de instructies op van de BFC.
-
Als aangifte bij het Openbaar Ministerie wordt gedaan, worden de goederen overgedragen aan de bevoegde opsporingsinstantie.
-
-
-
Registreer de onregelmatigheid in DFB.
9.1.2 Onregelmatigheden uitvoer
Als - na consultatie van de IOE- wordt vastgesteld dat er sprake is van een (vermoedelijke) overtreding zijn er de volgende mogelijkheden:
-
er kan alsnog een uitvoervergunning worden aangevraagd
-
er sprake is van illegale cultuurgoederen uit Irak of Syrië
-
de onregelmatigheid heeft
Aanvragen uitvoervergunning
De IOE kan de Douane kenbaar maken dat voor de betreffende cultuurgoederen een uitvoervergunning verplicht is. De IOE bepaalt dan ook of alsnog een uitvoervergunning kan worden aangevraagd.
Illegale cultuurgoederen uit Irak of Syrië
Vanwege de specifieke wettelijke regeling (sanctiewetgeving) wordt in situaties waar mogelijk sprake is van illegale cultuurgoederen uit Irak of Syrië altijd, via de vraagbaak, contact opgenomen met het de IOE.
Beslist de IOE dat er sprake is van een onregelmatigheid dan vindt, via de vraagbaak, overleg plaats met de BFC. Wanneer dat noodzakelijk is zal, in overleg met de IOE, de BFC de overtreding overdragen aan het Openbaar Ministerie. Bij deze overdracht maakt de Douane een proces-verbaal van bevinding en overdracht op.
In beslagname van goederen
De IOE en de BFC nemen na onderling overleg de beslissing of de goederen door de Douane in beslag worden genomen. Bij inbeslagname door de Douane wordt, vanwege het veelal unieke karakter van de goederen en/of de hoge culturele waarde, de vraagbaak cultuurgoederen ingeschakeld. De IOE kan nadere aanwijzingen geven over de wijze waarop de goederen worden vervoerd dan wel opgeslagen.
Werkzaamheden bij illegale uitvoer cultuurgoederen uit Irak
-
Consulteer via de vraagbaak altijd de IOE. Verstrek via de vraagbaak aan de IOE de benodigde informatie en digitale foto’s van de goederen.
-
Geef de goederen niet vrij (geef geen toestemming tot wegvoering) een aanvaarde aangifte houdt status 20.
-
De IOE geeft binnen vijf werkdagen een oordeel de legaliteit van de invoerzending.
-
Als de IOE geen oordeel geeft, geeft u de goederen vrij.
-
Als de IOE schriftelijk aangeeft dat de goederen (vermoedelijk) niet legaal zijn en optreden wenselijk is, bepaalt de IOE daarbij welke vervolgacties moeten worden ondernomen.
-
-
Wanneer door IOE en de BFC wordt besloten dat de overtreding wordt overgedragen aan het Openbaar Ministerie maakt u (in samenspraak met de vraagbaak en de BFC) een proces-verbaal van bevinding en overdracht op.
-
Als de IOE in overleg met de BFC beslist dat de goederen door de Douane in beslag moeten worden genomen schakelt u daarvoor de vraagbaak in. In samenspraak met de BFC en vraagbaak neemt u de goederen in beslag en maakt hiervan een proces-verbaal van inbeslagname op. De IOE kan nadere aanwijzingen geven over de wijze waarop de goederen worden vervoerd dan wel opgeslagen.
-
Registreer de onregelmatigheid in DFB.
De onregelmatigheid heeft geen gevolgen
De IOE geeft aan dat de onregelmatigheid geen gevolgen heeft.
Werkzaamheden onregelmatigheid zonder gevolgen
Er is een onregelmatigheid geconstateerd naar aanleiding van uw controle:
-
Maak een proces-verbaal van bevinding op.
-
Registreer dit in DFB.
-
Geef de goederen vrij.
9.1.3 Géén schriftelijke berichtgeving IOE
De berichtgeving van de IOE aan de Douane vindt overwegend schriftelijk plaats via de vraagbaak. In bijv. spoedeisende gevallen kan ook besloten worden de beslissing mondeling mede te delen. In dergelijke gevallen moeten een aantal zaken goed worden vastgelegd op het fyco-formulier. In deze gevallen wordt vastgelegd op welke datum de beslissing is genomen, op welke tijdstip en door wie.
Geen schriftelijke berichtgeving IOE
In de gevallen dat er geen schriftelijke berichtgeving plaatsvindt:
-
Leg het bericht van de IOE vast op het fyco-formulier.
-
Noteer in elk geval:
-
de datum
-
tijdstip
-
de naam van de ambtenaar van de IOE.
-
-
Registreer dit in DFB.
9.2 Bijstand van IOE
Het kan noodzakelijk zijn via de vraagbaak de IOE om bijstand te verzoeken. De IOE verleent de bijstand binnen vijf werkdagen nadat een daartoe strekkend verzoek van de Douane is ontvangen. Aan de IOE wordt zoveel mogelijk specifieke informatie overgelegd en - wanneer mogelijk - digitale foto’s van de goederen.
De vraagbaak overlegt met de IOE. De IOE geeft aan welke vervolgmaatregelen door de Douane getroffen moeten worden. Het standpunt van de IOE wordt schriftelijk aan de Douane kenbaar gemaakt en wordt door u in het dossier gevoegd.
Naar boven9.2.1 Bijstand IOE bij bepalen douanewaarde/ouderdom
De IOE verleent op verzoek bijstand aan de Douane bij het vaststellen van de cultuurhistorische waarde en ouderdom van cultuurgoederen, zoals is vastgelegd in bijlage 1 behorende bij het convenant.
Dit verzoek moet alle specifieke informatie bevatten en - indien mogelijk - ook digitale foto’s van de goederen. De IOE maakt de bepaalde waarde en ouderdom van de goederen schriftelijk kenbaar aan de Douane.
De goederen worden gedurende het onderzoek niet vrijgegeven.
Inschakelen externe deskundige
Als de IOE zelf geen oordeel kan geven over de cultuurhistorische waarde en/of ouderdom van de cultuurgoederen, kan de IOE besluiten om een externe deskundige in te schakelen. De IOE brengt de Douane daarvan schriftelijk op de hoogte. De IOE neemt contact op met de deskundige en draagt er zorg voor dat de deskundige voldoende informatie krijgt om de waarde- en ouderdomsbepaling uit te voeren. Als het noodzakelijk is kan de deskundige de goederen bij de Douane onderzoeken.
Kosten
De kosten van het inschakelen van een externe deskundige voor het bepalen van de douanewaarde worden gedragen door de Douane. In andere gevallen, in het bijzonder om de cultuurhistorische waarde van cultuurgoederen vast te stellen met het oog op de legaliteit, worden de kosten gedragen door de IOE.
9.2.2 Oordeel IOE legaliteit
In het kader van de regelgeving m.b.t. Irak, Syrië, teruggave cultuurgoederen uit bezet gebied of UNESCO-verdrag is het van belang vast te stellen of bepaalde cultuurgoederen op een legale wijze het oorspronkelijk land hebben verlaten. In situaties waarbij vermoedens bestaan dat dit mogelijk niet het geval is wordt de IOE gevraagd hierover een uitspraak te doen.
Hierbij kunnen zich de volgende situaties voordoen:
-
De IOE geeft binnen de termijn van 5 werkdagen aan dat de goederen (vermoedelijk) niet legaal zijn en dat optreden wenselijk is. De IOE maakt dit standpunt kenbaar. De IOE zal daarbij ook aangeven welke vervolgacties moeten worden ondernomen.
-
De goederen worden vrijgegeven wanneer de IOE binnen de termijn van 5 werkdagen aangeeft dat géén oordeel kan worden gegeven betreffende de legaliteit van de invoer (en als aan alle overige douaneformaliteiten is voldaan). De IOE maakt het standpunt schriftelijk aan de Douane kenbaar en dit wordt aan het dossier toegevoegd.
-
De BFC beslist na overleg met de IOE of de Douane op grond van het vermoeden van een strafbaar feit, illegale uitvoer en/of diefstal uit een niet-verdragsstaat, aangifte bij het Openbaar Ministerie doet. Als aangifte wordt gedaan worden de goederen overgedragen aan de bevoegde opsporingsinstantie.
Privé